Chủ động, thận trọng điều hành giá, tạo dư địa an toàn cho cả năm

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận đã trình bày báo cáo về kết quả công tác quản lý, điều hành giá năm 2023 và định hướng năm 2024.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận: Việc ban hành kịp thời các chính sách hỗ trợ miễn, giảm, gia hạn thuế, phí,... giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá. Ảnh: Đức Minh.

Theo Thứ trưởng Lê Tấn Cận, năm 2023, công tác quản lý, điều hành giá chịu nhiều thách thức do những biến động nhanh, phức tạp, đa chiều đan xen bởi các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới và khu vực. Lạm phát toàn cầu tuy đã hạ nhiệt nhưng vẫn neo ở mức cao khiến nhiều nền kinh tế lớn trong năm 2023 đã duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất cao để kiểm soát lạm phát. Đến cuối năm 2023, lạm phát tuy giảm nhưng vẫn cao hơn mục tiêu dài hạn của các ngân hàng trung ương.

Đối với tình hình trong nước, lạm phát có xu hướng tăng cao vào đầu năm sau đó theo xu hướng giảm dần và tăng nhẹ trở lại trong quý IV/2023. Thị trường hàng hóa trong nước năm 2023 cơ bản bình ổn, nguồn cung hàng hóa nhất là các mặt hàng thiết yếu luôn được bảo đảm. Giá các mặt hàng thực phẩm, vật tư nông nghiệp không có biến động lớn, riêng mặt hàng thóc gạo giá tăng do nhu cầu tăng cao trên thị trường thế giới.

Đáng lưu ý, công tác điều hành giá năm 2023 có nhiều thuận lợi, giá xăng dầu có diễn biến tăng, giảm đan xen do tác động của giá thế giới nhưng biên độ tăng giảm không quá lớn. Giá một số mặt hàng nhà nước quản lý đã có một số điều chỉnh theo lộ trình thị trường nhưng với mức độ ít, mang tính kiềm chế và tập trung vào cuối năm nên về tổng thể tác động không lớn đến chỉ số giá tiêu dùng năm 2023.

Để chủ động ứng phó với áp lực lạm phát, từ đầu năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá, đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai quyết liệt nhiều giải pháp kinh tế vĩ mô như bảo đảm nguồn cung hàng hóa tiêu dùng thiết yếu và nguyên vật liệu đầu vào quan trọng của sản xuất.

Thứ trưởng Lê Tấn Cận nhấn mạnh, công tác quản lý điều hành giá được thực hiện chủ động, điều hành giá mặt hàng nhà nước quản lý thận trọng trong những tháng đầu năm để tạo dư địa an toàn cho công tác kiểm soát lạm phát cả năm 2023, các quý tiếp theo thực hiện linh hoạt theo diễn biến CPI với mức độ và liều lượng phù hợp, điều hành giá xăng dầu phù hợp với diễn biến giá thế giới.

Việc ban hành kịp thời các chính sách hỗ trợ miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá; giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; cùng với các chính sách vĩ mô khác giúp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2023 tăng 3,25% so với cùng kỳ năm trước trong phạm vi lạm phát mục tiêu do Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đánh giá, kết quả kiểm soát lạm phát năm 2023 đã có sự nỗ lực rất lớn từ phía các bộ, ngành, địa phương, các thành viên Ban Chỉ đạo điều hành giá, góp phần quan trọng vào kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Phải tính sớm lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục

Đối với năm 2024, theo Bộ Tài chính, vẫn có một số yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá trong năm nay.

Theo đó, giá một số mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu dự báo có thể có biến động tăng như: giá xăng dầu dự báo còn biến động phức tạp theo diễn biến giá và cung cầu thế giới, giá một số vật liệu xây dựng như thép có thể biến động do ảnh hưởng của giá nguyên vật liệu đầu vào.

Các siêu thị đã chuẩn bị nguồn hàng lớn, chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, tránh để thiếu hàng sốt giá.

Giá lương thực có thể tiếp tục tăng giá do nhu cầu gạo của một số quốc gia nhập khẩu gạo truyển thống của Việt Nam dự báo tiếp tục duy trì ở mức cao. Giá vật tư nông nghiệp như phân u rê có thể tăng trong những tháng đầu năm 2024 theo xu hướng giá thế giới và nhu cầu cho vụ Đông Xuân muộn hơn những năm trước. Một số mặt hàng thực phẩm, đồ uống, may mặc thường tăng theo quy luật mùa vụ vào thời điểm lễ, tết.

Cùng với đó, Bộ Tài chính dự báo, việc thực hiện lộ trình giá thị trường, tính đúng tính đủ chi phí trong giá các hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá tiếp tục là vấn đề cần xem xét trong năm 2024, điều này cũng gây áp lực lên điều hành giá.

Như giá dịch vụ giáo dục, Nghị định số 97/2023/NĐ-CP, đối với khối giáo dục đại học công lập và giáo dục nghề nghiệp, mức trần học phí được điều chỉnh tăng theo lộ trình từ năm học 2023-2024 đến năm học 2026-2027. Mức tác động đến CPI thực tế phụ thuộc vào mức học phí cụ thể do các cơ sở giáo dục quyết định.

Đối với giá điện, Bộ Công thương kiến nghị trong năm 2024 xem xét điều chỉnh giá điện để đảm bảo phản ánh biến động của các thông số đầu vào của giá điện, đồng thời để EVN có nguồn thanh toán cho chủ đầu tư các nhà máy điện.

Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thuộc nhóm dịch vụ sự nghiệp công thực hiện lộ trình thị trường, năm 2023 Bộ Y tế đã ban hành các thông tư kết cấu thêm chi phí tiền lương theo mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng/tháng, trong năm 2024 Bộ Y tế đề xuất tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý vào giá.

Ngoài ra, dự kiến điều chỉnh một số dịch vụ thuộc nhóm giao thông vận tải được Bộ Giao thông vận tải...

Tuy nhiên, vẫn có một số yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như: Việt Nam có nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, đây là lợi thế của Việt Nam, giúp giảm bớt áp lực lạm phát. Một số chính sách hỗ trợ về thuế trong năm 2024 vẫn tiếp tục được thực hiện góp phần giảm chi phí đầu vào...

Trên cơ sở đó, Nhóm giúp việc xây dựng 3 kịch bản lạm phát ở mức từ 3,52 - 4,5%. Bên cạnh đó, một số dự báo của các cơ quan chuyên môn độc lập cũng dự báo CPI bình quân năm 2023 xoay quanh mức 3,5 - 4,5%.

Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,5% - 4,5% (3 kịch bản 3,5%, 4% và 4,5%). Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2024 tăng trong khoảng 4 ± 0,5%.

Trước mắt, tăng cường công tác quản lý, điều hành giá trong dịp Tết Nguyên đán, các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm Chỉ thị số 26-CT/TW ngày 23/11/2023 của Ban Bí thư về việc tổ chức Tết Giáp Thìn 2024 và Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 15/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm. Tăng cường công tác quản lý, điều hành, bình ổn thị trường giá cả, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá theo thẩm quyền.

Đáng lưu ý, cần chuẩn bị tốt phương án điều hành giá các mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình thị trường. Các bộ, ngành, địa phương cần chủ động trong việc tính toán, sớm chuẩn bị các phương án giá, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để tránh bị động trong triển khai chính sách; phối hợp với Tổng cục Thống kê đánh giá tác động đến CPI để từ đó thực hiện điều chỉnh giá các mặt hàng nhà nước quản lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ, thời điểm điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường, bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát./.

(Theo thoibaotaichinhvietnam.vn)